Martın 3-də Azərbaycan xarici işlər naziri Ceyhun Bayramov Bakıda BMT İnkişafı Əlaqələndirmə Ofisinin Avropa və Mərkəzi Asiya üzrə regional direktoru Qvi-Yop Sonu qəbul edərkən bu təşkilatın qurumları ilə yeni əməkdaşlıqdan bəhs edib.

Bu barədə Azərbaycan Xarici İşlər Nazirliyi (XİN) məlumat yayıb.

Bildirildiyinə görə, görüşdə vurğulanıb ki, Bakı BMT ilə əməkdaşlıqdakı prioritetlərini yeni dövrün reallıqlarına uyğun və onun resurslarından daha səmərəli istifadə edəcək şəkildə yenidən nəzərdən keçirir: "Bu xüsusda, bəzi BMT qurumları ilə bundan sonrakı tərəfdaşlığın milli prioritetlərə uyğun şəkildə layihə əsaslı əməkdaşlıq mexanizmi vasitəsilə davam etdiriləcəyi müqabil tərəfin diqqətinə çatdırılıb".

Əməkdaşlıqda yeni yanaşma "Azərbaycanın artıq yardım qəbul edən dövlətdən qlobal gündəliyə töhfə verən bir ölkəyə çevrilməsi" ilə əlaqəndirilib: "... BMT-nin Məskunlaşma Proqramı, BMT-nin Ətraf Mühit Proqramı, BMT-nin İqlim dəyişikliyi üzrə Çərçivə Konvensiyasının Katibliyi... ilə əməkdaşlığın prioritet təşkil etməsi və bəzi BMT qurumları ilə də gələcək əməkdaşlığın bu model əsasında, birbaşa mənzil qərargahları ilə işləməklə davam etdiriləcəyi qeyd olunub".

Hələlik, bu açıqlamaya BMT-nin cavabdeh qurumlarının münasibəti bəlli deyil.

Xatırlama

Azərbaycan BMT-yə 33 il əvvəl, 1992-ci il martın 2-də qəbul edilib. Son günlər bəzi sosial şəbəkə istifadəçiləri BMT-nin bəzi qurumlarının Azərbaycandan çıxarılacağı ilə bağlı iddialardan bəhs etmişdilər. Amma belə iddialara Azərbaycanın rəsmi qurumlarından hər hansı münasibət bildirilməmişdi.

2025-ci il martın 1-nə Azərbaycan Mərkəzi Bankının (AMB) valyuta ehtiyatları 10 milyard 991.8 milyon ABŞ dolları təşkil edib. Bu barədə AMB-in məlumatında bildirilir.

Bu göstərici əvvəlki ayla müqayisədə 3.3 milyon dollar çoxdur.

AMB-nin valyuta ehtiyatları ötən ilin analoji dövrü ilə müqayisədə isə 5.7 faiz və ya 658.5 milyon dollar azalıb.

Bununla da 2024-cü ildə 2017-ci ildən bəri ilk dəfə Mərkəzi Bankın valyuta ehtiyatları azalıb. Ehtiyatların azalması prosesi ötən ilin sentyabrından başlayıb.

Ekspertlər bu azalmanın əsas səbəbi kimi tənzimləyicinin öz ehtiyatlarının bir qismini valyuta hərraclarında satmasını və həmçinin dövlət ehtiyacları üçün zəruri idxal əməliyyatlarını maliyyələşdirməyə ayırmasını göstərirlər.

Amma son bir ildə ümumilikdə ölkənin valyuta ehtiyatları (Dövlət Neft Fondunun vəsaitləri daxil) artıb.

Bu il yanvarın 1-nə Azərbaycanın strateji valyuta ehtiyatları 70 milyard 990.9 milyon ABŞ dolları təşkil edib. Son bir ildə ölkənin valyuta ehtiyatları 3 milyard 308.2 milyon ABŞ dolları və yaxud 4.9 faiz artıb.

Dövlət Neft Fondu, hələlik, son göstəriciləri açıqlamayıb.

Hüquqi cəhətdən Gürcüstanın bir hissəsi olan, lakin Rusiya tərəfindən dəstəklənən separatçı Abxaziya regionunda keçirilən prezident seçkilərinin ikinci turunda Kremlin favorit namizədi Badra Qunba qalib gəlib. Bu barədə regionun de-fakto seçki qurumu martın 2-də məlumat yayıb.

47 yaşlı Qunba fevralın 15-də keçirilən birinci turda qələbə üçün tələb olunan səs çoxluğunu toplaya bilmədiyi üçün ikinci tura qalıb. O, ikinci turda Rusiya ilə bağlı iqtisadi siyasəti tənqid edən rəqibi Adqur Ardzinba ilə üzləşib.

Seçici fəallığının 70 faiz olduğu bildirilən seçkilərdə Qunba səslərin təxminən 55 faizini toplayaraq qalib gəlib, Ardzinba isə 41.5 faiz səs alıb. Lakin bu rəqəmlərin həqiqiliyini müstəqil şəkildə təsdiqləmək mümkün olmayıb.

Əvvəllər vitse-prezident vəzifəsində çalışan B.Qunba noyabrın 19-da Aslan Bjaniyanın istefasından sonra müvəqqəti lider vəzifəsini icra etməyə başlayıb. Bjaniya Rusiya ilə imzalanan investisiya sazişinə qarşı kütləvi etirazlar fonunda vəzifəsindən getmişdi. Müxalifət bu sazişin Abxaziyanın onsuz da zəif olan statusunu daha da təhlükə altına atacağından narahat idi.

Keçmiş de-fakto iqtisadiyyat naziri (2015–2020) və Abxaz Xalq Hərəkatının lideri olan Ardzinba isə seçki kampaniyasında Rusiya ilə investisiya sazişinə qarşı olduğunu vurğulasa da, Moskva ilə yaxın əlaqələri davam etdirməyə söz vermişdi. Bununla belə, Rusiyanın hökumətyönlü mediası onu "Türkiyəyönlü" namizəd kimi təsvir edirdi.

Tənqidçilər investisiya sazişini "istismarçı" adlandıraraq onun Rusiya investorlarına həddindən artıq üstünlüklər verdiyini və Abxaziyanın suverenliyini zəiflədəcəyini iddia ediblər. Daha sonra sözügedən saziş regionun de-fakto parlamenti tərəfindən rədd edilib.

Gürcüstan Xarici İşlər Nazirliyi Rusiyanın işğal etdiyi Abxaziyada keçirilən "qondarma" prezident seçkilərini pisləyib və beynəlxalq ictimaiyyəti Moskvanın davam edən qanun pozuntularına qarşı reaksiya verməyə çağırıb.

Avropa İttifaqı (Aİ) da birinci turdan sonra verdiyi bəyanatda Gürcüstanın ərazi bütövlüyü və suverenliyinə dəstəyini bir daha vurğulayıb. Aİ Abxaziyada keçirilən "qondarma" prezident seçkilərinin hüquqi və konstitusiya çərçivəsini tanımadığını bildirib.

Moskva B.Qunbanın namizədliyini və onun qalibiyyətini alqışlayıb. Seçkilərdən sonra Rusiya prezidenti Putin Qunbanı təbrik edib.

Xatırlatma

Abxaziya və Cənubi Osetiya Sovet İttifaqı dağıldıqdan sonra - 1990-cı illərin əvvəllərində Gürcüstandan ayrıldığını elan edib. 2008-ci ildə Rusiya-Gürcüstan müharibəsindən sonra Rusiya Abxaziyanın müstəqilliyini tanısa da, beynəlxalq ictimaiyyət bu regionu hələ də Gürcüstanın bir hissəsi kimi tanıyır.

Ərazi siyasi və iqtisadi baxımdan Rusiya ilə sıx əlaqədə olsa da, bəzi abxazlar Moskvanın artan təsirini tənqid edirlər.

"Ən yaxşı film" nominasiyasında builki "Oskar" mükafatının qalibi Akademiyanın əsas favoritlərindən biri və Kann Film Festivalının qalibi komediya dramı "Anora" olub.

Filmin rejissoru Şon Beyker də "ən yaxşı rejissor" nominasiyası üzrə qalib gəlib.

Filmdə striptizçi Anora Mixeyeva roluna görə Mayki Medison "ən yaxşı aktrisa" nominasiyasının qalibi olub. "Anora" filmi "ən yaxşı orijinal ssenari" və "ən yaxşı montaj" nominasiyaları üzrə də mükafatları qazanıb.

"İkinci planda ən yaxşı aktyor" nominasiyasında "Oskar" mükafatı Cessi Eyzenberqin rejissoru olduğu "Əsl ağrı" filmindəki roluna görə Kiran Kalkinə verilib. "İkinci planda ən yaxşı aktrisa" mükafatına "Emiliya Peres" filmindəki roluna görə Zoi Saldana layiq görülüb.

Bred Korbetin rejissoru olduğu "Brutalist" filmində memar Laslo Tot roluna görə Edrian Broudi "baş rolda ən yaxşı aktyor" nominasiyasında karyerasının ikinci "Oskar"ını qazanıb. Film həmçinin "ən yaxşı operator işi" və "ən yaxşı saundtrek" nominasiyaları üzrə də qızıl heykəlciklər qazanıb.

"Ən yaxşı xarici dildə film" kateqoriyası üzrə mükafatı braziliyalı rejissor Valter Sallesin "Mən hələ də buradayam" filmi qazanıb.

"Ən yaxşı sənədli film" mükafatını İsrail-Fələstin münaqişəsi haqqında Bazel Adra və Yuval Abrahamın çəkdikləri "Başqa torpaq yoxdur" əldə edib.

"Ən yaxşı tammetrajlı animasiya filmi" katqoriyasında qalib latviyalı rejissor Qints Zilbalodisin "Axın" filmi olub.

Ukrayna prezidenti Volodimir Zelenski martın 2-də Böyük Britaniyada Kral III Çarlz ilə görüşüb. Bundan öncə isə Zelenski Londonda bir neçə Avropa ölkəsinin, Kanadanın liderləri, Avropa İttifaqının, NATO-nun Ukraynanın müdafiəsi və yardım üzrə təmsilçiləri ilə görüşmüşdü.

Britaniya kralı Zelenskini Norfolkdakı iqamətgahında qəbul edib.

Yerli sakinlər Zelenskinin gəlişini görmək üçün əraziyə gediblər, bəziləri Ukraynanın bayraqlarını qaldırıb. Bu barədə BBC xəbər verir. Görüşün detalları hələlik, açıqlanmır.

Zelenskinin fevralın 28-də ABŞ-yə səfəri isə uğursuz olub, orada ABŞ prezidenti Donald Tramp, vitse-prezident Cey Di Venslə mübahisəsi düşüb. Tərəflər Ağ evdəki Oval ofisdə Ukraynada müharibənin bitirməyin perspektivləri, ona ABŞ-nin dəstəyi müzakirə edirdilər. Zelenski Ağ evi erkən tərk edib, nadir torpaq elementləri üzrə razılaşma da imzalanmayıb.

Fevralın 27-də isə Britaniyanın baş naziri Kir Starmer Vaşinqtonda Trampla danışıqlar aparıb, ona ölkəsinə səfər etmək üçün Kral III Çarlzın dəvətini çatdırıb. Tramp Britaniya monarxından ikinci dəfə səfər dəvəti alan ilk siyasi liderlərdəndir. O, birinci prezidentliyi dönəmində II Yelizavetadan Britaniyaya səfər dəvəti almışdı.

Martın 1-də Xətai rayon Məhkəməsində jurnalist Fatimə Mövlamlı həbs edilib. Məhkəmə istintaq orqanının təqdimatı üzrə onun barəsində 1 ay 9 gün müddətinə həbs qətimkan tədbiri seçilib.

Fatimə Mövlamlının "MeydanTV işi" ilə əlaqəli cinayət işinə görə saxlandığı bildirilmişdi. Ona Cinayət Məcəlləsinin 206.3.2-ci (qaçaqmalçılıq, əvvəlcədən əlbir olan bir qrup şəxs tərəfindən törədildikdə) maddəsi ilə ittiham irəli sürülüb.
O, ittihamı qurama sayır, sırf peşə fəaliyyəti ilə bağlı həbs edildiyini bildirib.

28 fevral

Fatimə Mövlamlı saxlanıb

Jurnalist Fatimə Mövlamlının bu gün, fevralın 28-də saxlanıb.

Bəzi yerli saytlara bu barədə məlumatı Azərbaycan Daxili İşlər Nazirliyindən də təsdiqləyiblər. Onun "MeydanTV işi" ilə əlaqəli saxlandığı vurğulanır.

Yaxınlarının vurğulamasına görə, polis F.Mövlanlının yaşadığı evlərində də axtarış aparıb: "Polislər Fatiməgildən guya 2 min avro pul tapıblar. Ailə üzvləri bildirir ki, o pul Fatiməyə məxsus deyil".

Hələlik, bu məlumata Daxili İşlər Nazirliyindən münasibət almaq mümkün olmayıb.

21 fevral

Jurnalist Nurlan Libre həbs olunub

Fevralın 21-də Xətai rayon Məhkəməsində jurnalist Nurlan Libre (Qəhrəmanlı) ilə bağlı istintaq orqanının təqdimatı üzrə qərar qəbul olunub.

Məhkəmə təqdimatı təmin edib. Onun barəsində 1 ay 17 gün müddətinə həbs-qətimkan tədbiri seçilib.

Onun "MeydanTV işi" ilə bağlı açılan cinayət işi üzrə həbs olunduğu bildirilir.

"MeydanTV işi"ndə 7 jurnalist ötən ilin dekabrında tutulub, onlar qaçaqmalçılıqda günahlandırılırlar, amma ittihamı qəbul etmirlər.

N.Qəhrəmanlının da ittihamı qəbul etmədiyi deyilir.

+++

Jurnalist Nurlan Qəhrəmanlı (Libre) fevralın 20-də Bakıda saxlanıb. Yaxınlarının vurğulamasına görə, onun Sumqayıtda yaşadığı evdə axtarış aparılıb.

+++

Ümumilikdə 2023-cü ilin noyabrından başlayaraq Azərbaycanda qruplar halında 30 civarında jurnalist, ictimai fəal qaçaqmalçılıq ittihamı ilə həbs edilib.

MeydanTV ilə əməkdaşlıq etdiyi bildirilən beşdən çox jurnalist ötən ilin dekabrında tutulub. Onların hamısı ittihamla razılaşmır, bunu peşə fəaliyyətləri və siyasi sifariş ilə izah edirlər.

Yerli hüquq-müdafiə təşkilatlarının hazırladıqları siyahılara görə, hazırda Azərbaycan həbsxanalarında təqribən 350 siyasi məhbus var. Rəsmilər isə, bir qayda olaraq, vurğulayırlar ki, ölkədə heç kim sırf peşə fəaliyyəti ilə bağlı, siyasi əsaslar ilə həbs edilmir. Onların deməsinə görə, həmin siyahılarda yer alanlar sırf törətdikləri əmələ görə məsuliyyətə cəlb ediliblər.

Beynəlxalq insan haqları təşkilatları, Avropa Şurası Parlament Assambleyası, Avropa Parlamenti hökuməti siyasi motivlərlə, haqsız saxlananları azad etməyə çağırır.

Konstitusiya Məhkəməsi hakimlərinin vəzifədə olmasının yaş həddi artırılır.

Bu məsələ Milli Məclisin bu gün, fevralın 28-də keçirilən iclasında müzakirəyə çıxarılan "Konstitusiya Məhkəməsi haqqında" Qanuna təklif edilən dəyişiklikdə əksini tapıb.

Layihəyə əsasən, Konstitusiya Məhkəməsi hakiminin vəzifədə olması yaş həddinin 70-dən 75-ə qaldırılması təklif edilir. Həmçinin, Konstitusiya Məhkəməsinin 75 yaşına çatmış hakimi bu qurumun yeni hakimi təyin olunanadək, lakin 6 aydan çox olmayan müddətdə vəzifələrini icra etməyə davam edəcək.

Ömürlük hakim təklifi

Müzakirələr zamanı hətta təklif səslənib ki, hakimlər Azərbaycanda ömürlük təyin olunsunlar.

Bu təklifə əsas kimi Azərbaycanda icra başçılarına, digər hakimiyyətdəki şəxslərə yaş məhdudiyyətinin şamil olunmaması göstərilib. Təklifə görə, ya yaş həddi hakimlərdə ömürlük olmalı, ya da bütün hakimlərdə 75-ə qaldırılmalıdır.

Hazırda Azərbaycanda 628 hakim var. Bunu isə bu gün, fevralın 28-də Azərbaycan Hakimlərinin Birinci Forumunda Ali Məhkəmənin və Məhkəmə-Hüquq Şurasının sədri İnam Kərimov deyib. Onun vurğulamasına görə, son dönəmdə 140-a yaxın hakimliyə namizəd seçilərək müxtəlif birinci instansiya məhkəmələrinə təyinat alıb.

Azərbaycanda dövlət qulluğunda qalmaqla bağlı yaş həddi 65-dir.

Hələ iki il əvvəl Milli Məclisdə müəllimlərin də yaş həddinin 70 qaldırılması təklif edilmişdi. Amma onda bu təklifi çoxluq bəyənməmişdi.

Azərbaycan Konstitusiya Məhkəməsi 9 hakimdən ibarətdir. Hakimlər prezidentin təqdimatı əsasında Milli Məclisdə təyin olunur. Məhkəmənin sədri və sədr müavinini isə prezident təyin edir.

Nyu-Yorkda yerləşən Jurnalistləri Müdafiə Komitəsi (CPJ) Rusiya hakimiyyətini 64 yaşlı rusiyalı jurnalist Yekaterina Barabaşa qarşı ittihamları ləğv etməyə çağırıb. Jurnalist Rusiyanın Ukraynaya qarşı tammiqyaslı işğalını tənqid etdiyinə görə ev dustağı edilib, 10 ilədək həbsə məhkum edilə bilər.

Ukrayna doğumlu Barabaş fevralın 25-də saxlanıb, saxta xəbər yaymaqda ittiham edilib. O, müstəqil "Respublika" nəşrinin film tənqidçisidir. Ertəsi gün Moskvada məhkəmə onun barəsində iki aylıq ev dustaqlığı qərarı çıxarıb.

Barabaşın yazılarında antimüharibə mövqeyi sezilir.

Fevralın 26-da Xabarovsk məhkəməsi "Forbes" dərgisinin Rusiya nəşrinin xəbər redaktoru Sergey Minqazovu 700 min rubl ( 8 min 62 dollar) cərimələyib. Səbəb onun Rusiya ordusu barədə saxta informasiya dərc etməsi göstərilib.

CPJ bildirir ki, jurnalistlərə qarşı bu ittihamlar Rusiya hakimiyyətinin "saxta xəbər" qanunvericiliyindən silah kimi istifadə etdiyini göstərir, Kremlin Ukraynadakı təcavüzkar müharibə ilə bağlı narrativinin əksini danışanlar susdurulur.

2024-cü il dekabrın 1-dək Rusiyada azı 30 jurnalist həbsdə idi. Onların altısı "saxta" xəbərə görə həbs olunub.

Bu gün, fevralın 27-də Prezident yanında Əfv Məsələləri Komissiyasının növbəti iclası keçirilib.

Komissiyadan yerli saytlara verilən məlumatlara görə, iclasda 100-dən çox müraciətə baxılıb. Qurumdan bildirildiyinə görə, əsasən, qəsdən öldürməyə cəhd, sağlamlığa ağır zərərvurma, adam oğurluğuna cəhd, oğurluq və quldurluqla bağlı cinayətlərdə məhkum olunmuş müraciətlər müzakirəyə çıxarılıb.

Komissiyanın növbəti iclası gələn həftə gözlənir.

2025-ci ildə komissiyanın ilk iclası fevralın 12-də keçirilmişdi, onda da 100-ə qədər müraciətə baxıldığı bildirilmişdi.

Lakin komissiya üzvləri növbəti əfv sərəncamının konkret nə vaxt veriləcəyini bilmirlər. "Bu, cənab prezidentin səlahiyyətindədir. Nə qədər iclas keçiriləcək, nə qədər müraciət var, bununla bağlı heç bir məlumata malik deyiləm. Əgər Əfv Komissiyasının iclasları başlayırsa, bu il ərzində əfv sərəncamı gözlənilə bilər", - komissiya üzvü Əliməmməd Nuriyev bir qədər əvvəl demişdi.

Bununla belə, bəzi hüquq müdafiəçiləri arasında növbəti əfv sərəncamının ya Novruz bayramı (20 mart) və ya Müstəqillik Günü (28 may) ərəfəsində veriləcəyi ilə bağlı gözləntilər var.

Sonuncu belə sərəncam ötən il mayın 25-də, Müstəqillik Günü ərəfəsində imzalanmışdı. Sərəncam 154 nəfərə şamil edilmişdi. Onlardan 63 nəfər azadlıqdan məhrumetmə cəzasından azad edilmiş, 52 şəxsin cəzasının çəkilməmiş hissəsi yarıyadək azaldılmışdı.

Hüquq müdafiəçilər isə bildirmişdi ki, onların siyasi məhbus kimi tanıdıqları şəxslərin heç birinin adı həmin sərəncama düşməyib.

Xatırlatma

Ümumilikdə 2023-cü ilin noyabrından başlayaraq Azərbaycanda qruplar halında 30 civarında jurnalist qaçaqmalçılıq ittihamı ilə həbs edilib. Amma onların hamısı ittihamla razılaşmır, bunu peşə fəaliyyətləri və siyasi sifariş ilə izah edirlər. Sonradan onlardan bir çoxunun ittihamı ağırlaşdırılıb.

Yerli hüquq-müdafiə təşkilatlarının hazırladıqları siyahılara görə, hazırda Azərbaycan həbsxanalarında 350 civarında çox siyasi məhbus var. Rəsmilər isə, bir qayda olaraq, vurğulayırlar ki, ölkədə heç kim sırf peşə fəaliyyəti ilə bağlı, siyasi əsaslar ilə həbs edilmir. Onların deməsinə görə, həmin siyahılarda yer alanlar sırf törətdikləri əmələ görə məsuliyyətə cəlb ediliblər.

Rumıniya Baş Prokurorluğu prezidentliyə keçmiş namizəd, müxalifətçi siyasətçi Kelin Corceskuya qarşı bir sıra cinayətlər üzrə ittiham irəli sürüb. O, seçkilərdə yenidən iştirak etmək üçün sənədləri verməzdən əvvəl saxlanılıb. Ötən il ilk turda Corcesku qalib gəldikdən sonra seçkilərin nəticələri ləğv edilmişdi.

62 yaşlı Corcesku konstitusiya quruluşuna qarşı fəaliyyətdə, yalan məlumatlar yaymaqda, ksenofob və antisemit qruplar yaratmaqda ittiham olunur. O, məhkəmə nəzarəti altında azadlığa buraxılıb, ölkədən çıxışı və sosial şəbəkələrdə paylaşımları qadağan edilib.

Sağçı populist fikirləri ilə diqqət çəkən Corcesku prokurorluqdan çıxarkən azadlıq uğrunda mübarizəni davam etdirəcəyini deyib. Binanın qarşısında onu yüzlərlə tərəfdar müşayiət edib.

Ona qarşı irəli sürülən ittihamlar üzrə siyasətçini 25 il həbs cəzası gözləyə bilər.

Yerli KİV-in məlumatına görə, Corceskunun tərəfdaşı və mühafizəçisi Horatsio Potra ilə bağlı da istintaq başladılıb. Onun evində axtarış zamanı milyonlarla dollar nağd pul və silah tapıldığı iddia edilir.

Rumıniyada prezident seçkilərinin birinci turu noyabrın 24-də keçirilib. Corcesku 22.9 faiz səslə sürpriz qələbə qazanıb. İkinci turda o, 19.17 faiz səs toplayan liberal siyasətçi Elena Laskoni ilə qarşılaşmalı idi.

Xüsusi xidmət orqanları Rusiyanın sifarişi ilə sağçı namizədlə bağlı qanunsuz təşviqat aparıldığını bildirib. O, bunu inkar edir.

Corcesku Konstitusiya Məhkəməsinin səsvermənin nəticələrinin ləğvi ilə bağlı qərarını "Rumıniya xalqının fundamental dəyərlərinə hücum" adlandırıb.

Corcesku prezident seçkilərinə müstəqil namizəd kimi qatılıb, Rumıniyanın NATO-ya üzvlüyünü və Ukraynaya hərbi dəstəyi tənqid etdiyi üçün "Rusiyayönlü siyasətçi" kimi ad çıxarıb.

ABŞ prezidenti Donald Tramp hər biri 5 milyon dollara satılacaq "qızıl kart" yaşayış icazəsi planını təqdim edərək rusiyalı oliqarxların da bu fürsətdən yararlana biləcəyini açıqlayıb.

Fevralın 25-də Ağ evdə sözügedən proqramı elan edən prezident Tramp "qızıl kart"ların təxminən iki həftəyə hazır olacağını söyləyib.

"Sizin "yaşıl kart"ınız var, bu isə "qızıl kart"dır. Bu kartın dəyəri təxminən 5 milyon dollar olacaq", –Tramp bəyan edib.

ABŞ prezidenti bu kartların satışından əldə olunan gəlirin büdcə kəsirinin azaldılmasına yönəldiləcəyini bildirib. Prezidentin sözlərinə görə, proqram, əsasən, iş yerləri yaradacaq "maliyyə imkanı olan" insanlara istiqamətlənəcək.

"Onlar varlı və uğurlu insanlar olacaq, çoxlu vəsait xərcləyəcək, yüksək vergilər ödəyəcək və çoxlu insanı işlə təmin edəcəklər. Biz hesab edirik ki, bu proqram son dərəcə uğurlu olacaq", –Tramp vurğulayıb.

Yeni "qızıl kart" üçün müraciət edən şəxslər ciddi yoxlamadan keçəcək və varlı rusiyalıların da bu proqrama müraciət etməsi mümkün ola bilər: "Mən çox yaxşı rusiyalı oliqarxları tanıyıram. Bu mümkündür. Onlar əvvəlki qədər varlı deyillər, amma düşünürəm ki, bunu edə bilərlər. 5 milyon dollar ödəməyə imkanları çatır".

ABŞ ticarət naziri Hovard Latnik jurnalistlərə deyib ki, "Tramp Qızıl Kartı" 1990-cı ildə Konqres tərəfindən xarici investisiyaları cəlb etmək məqsədilə yaradılmış EB-5 İnvestorların Miqrasiya Proqramının əvəzləyəcək.

ABŞ Daxili Təhlükəsizlik Departamentinin ən son illik miqrasiya hesabatına görə, 2022-ci il sentyabrın 30-da başa çatan 12 aylıq dövr ərzində 8 min nəfər EB-5 proqramı vasitəsilə investor vizası alıb.

Fevralın 25-də həbsdə olan jurnalistlər Fərid İsmayılov və Natiq Cavadlının ev dustaqlığına buraxılma vəsatətləri üzrə məhkəmə iclasları keçirilib. Məhkəmə heç bir jurnalistin vəsatətini təmin etməyib.

F.İsmayılov "ToplumTV", N.Cavadlı isə "MeydanTV" işləri üzrə həbs ediliblər. Onlar qaçaqmalçılıqda ittiham edilirlər.

Müdafiə tərəfi bildirir ki, F.İsmayılovun səhhətində problemlər var və o, yeddi dəfə əməliyyat olunub. Vurğulandığına görə, son bir ayda da o, iki dəfə xəstələnib, amma lazımi tibbi diqqəti görməyib.

Onlar həbslərini peşə fəaliyyətləri ilə izah ediblər.

Müdafiə tərəfinin açıqlamasına rəsmi qurumlardan münasibət almaq mümkün olmayıb.

17 yanvar

'ToplumTV işi'ndə Fərid İsmayılov da həbs edildi

"ToplumTV işi" üzrə daha bir jurnalist həbs olunub. Ötən ilin martında saxlanılıb daha sonra barəsində polisin nəzarətinə vermə qətimkan tədbiri seçilən Fərid İsmayılov bu gün, yanvarın 17-də Xətai rayon Məhkəməsinin qərarı ilə həbs olunub.

Vəkil Zibeydə Sadiqova bildirib ki, onun barəsində 2 ay 20 gün müddətində həbs-qətimkan tədbiri seçilib: "Bəhanə kimi qeyd etdilər ki, Fərid müxtəlif rayonlara gedirdi, amma bu barədə polisə məlumat vermirdi, ittihamlar ağırdır və qətimkan tədbiri dəyişməlidir. Halbuki, Fərid həftədə üç dəfə polisə gedib qol çəkirdi".

Z.Sadıqova qeyd edib ki, F.İsmayılov özünü təqsirli bilməyib: "O, jurnalistika fəaliyyətinə görə həbs olunduğunu bildirib. Eyni zamanda, Fərid səhhətində problemlərin olduğunu, əməliyyat keçirdiyini da deyib, amma təəssüf ki, bu, nəzərə alınmadı".

İttihamlar ağırlaşdırıldı

"Toplum" İnternet Televiziyasının işi üzrə ittiham olunan şəxslərin ittihamının ağırlaşdığı bildirilir.

Bu barədə müdafiə tərəfi məlumat verib.

Verilən məlumata görə, onlara qarşı Cinayət Məcəlləsinin 162-1.1 (Əmək müqaviləsi hüquqi qüvvəyə minmədən işçilərin hər hansı işlərin yerinə yetirilməsinə cəlb edilməsi), 192.3.2 (xüsusilə küllü miqdarda gəlir əldə etməklə qanunsuz sahibkarlıq), 193-1.3.1 (Cinayət yolu ilə əldə edilmiş əmlakı leqallaşdırma), 193-1.3.2 (...xeyli miqdarda törədildikdə), 206.4 (mütəşəkkil dəstə tərəfindən qaçaqmalçılıq) və 213.2.1 (Vergiləri,... ödəməkdən yayınma - mütəşəkkil dəstə tərəfindən törədildikdə) maddələri ilə yeni ittihamlar irəli sürülüb.

Əvvəlki ittihamlarla şəxsə 8 ilədək həbs verilə bilərdisə, indi cəza müddəti 12 ilə çata bilər.

Müdafiə tərəfi vurğulayıb ki, sözügedən ittihamlarla razılaşmırlar və bu ittihamlar üçün prosessual əsas yoxdur.

Həbs olunan şəxslər özlərini təqsirli bilmirlər və həbsini fəaliyyətləri ilə əlaqələndirirlər.

Hələlik, bu məlumata istintaqı aparan Daxili İşlər Nazirliyindən münasibət almaq mümkün olmayıb.

Bundan əvvəl "ToplumTV işi" üzrə həbs olunanlar 206.3.2-ci (qaçaqmalçılıq - qabaqcadan əlbir olan bir qrup şəxs tərəfindən törədildikdə) maddələri ilə təqsirləndirilirdi.

Bu iş üzrə bu vaxta qədər həbs edilənlər III Respublika Platformasının spikeri Akif Qurbanov, qurumun üzvü Ruslan İzzətli, Demokratik Təşəbbüslər İnstitutunun üzvləri Ramil Babayev, İlkin Əmrahov, Əli Zeynal, habelə ToplumTV-nin təsisçi Ələsgər Məmmədli və redaktoru Müşfiq Cabbardır.

Xatırlatma

Ümumilikdə 2023-cü ilin noyabrından başlayaraq Azərbaycanda qruplar halında 30 civarında jurnalist, ictimai fəal qaçaqmalçılıq ittihamı ilə həbs edilib. Amma onların hamısı ittihamla razılaşmır, bunu peşə fəaliyyətləri və siyasi sifariş ilə izah edirlər.

Yerli hüquq-müdafiə təşkilatlarının hazırladıqları siyahılara görə, hazırda Azərbaycan həbsxanalarında 300-dən çox siyasi məhbus var.

Rəsmilər isə, bir qayda olaraq, vurğulayırlar ki, ölkədə heç kim sırf peşə fəaliyyəti ilə bağlı, siyasi əsaslarla həbs edilmir. Onların deməsinə görə, həmin siyahılarda yer alanlar sırf törətdikləri əmələ görə məsuliyyətə cəlb ediliblər.

Azərbaycanda hər il fevralın 26-da rəsmi qaydada Xocalı faciəsi yad edilir.

1992-ci il fevralın 25-dən 26-a keçən gecə Ermənistan silahlı qüvvələrinin keçmiş SSRİ-nin 366-cı motoatıcı alayının zirehli texnikası və hərbi heyətinin köməyi ilə Xocalı şəhərini işğal etdiyi bildirilir. İşğal nəticəsində 613 nəfər dinc sakinin qətlə yetirildiyi, 487 nəfərin yaralandığı, min 275 nəfərin əsir götürüldüyü, 150 nəfərin isə itkin düşdüyü açıqlanıb.

Ötən əsrin 90-cı illərinin əvvəllərində Qarabağ münaqişəsi Azərbaycan və Ermənistan arasında toqquşmalar doğurmuş, Azərbaycanın Qarabağ bölgəsi və ətrafındakı 7 rayon işğal edilmişdi.

2020-ci il 44 günlük müharibə və 2023-cü ilin sentyabrında Qarabağdakı əməliyyatlardan sonra Azərbaycan ərazi bütövlüyünü bərpa edib.

Tərəflər arasında 44 günlük müharibədən sonra həm Avropa İttifaqının və həm də Rusiyanın vasitəçiliyi ilə ayrılıqda aktiv sülh danışıqları aparılsa da, hələlik, yekun nəticə əldə etmək mümkün olmayıb. Bununla belə, həm Bakı, həm də Yerevan sülh sazişini imzalamaq niyyətində səmimi olduqlarını və artıq müqavilənin böyük hissəsinin razılaşdırıldığını deyirlər. Üstəlik, iki ölkə arasında son illər sərhəd məsələləri ilə bağlı birbaşa danışıqlar aparılır. Bu məsələdə də bir xeyli irəliləyiş əldə edildiyi vurğulanır.

Bu gün, fevralın 25-də Azərbaycan saytlarında su tariflərinin İri Şəhərlərin Birləşmiş Su Təchizatı Xidmətinin faktiki xərclərini tam qarsalamadığı ilə bağlı məlumatlar yayılıb.

Həmin xidmətin rəsmisinə istinadla yayılan məlumatlara görə, bu da su təchizatı sahəsində sürətli inkişafı çətinləşdirir. "Bu səbəbdən tarif sisteminin diferensiallaşdırılması məsələsi gündəmə gələ bilər", - məlumatlarda əlavə edilib.

Azərbaycanda suyun qiyməti sonuncu dəfə 2021-ci il fevralın 1-dən artırılıb. Onda artım 100 faiz olmuşdu. Suyun 1 kubmetr qiyməti kanalizasiya suları ilə birlikdə 1 manata qaldırılmışdı.

Bu açıqlamadan sonra indi bəzi sosial şəbəkə istifadəçiləri arasında suyun qiymətinin yenidən artacağı ilə bağlı narahatlıqlar müşahidə edilir.

Bu il Azərbaycanda elektrik və qaz daxil bir sıra kommunal xidmətlərdə bahalaşma baş verib.

"Ekstremist" materialların yayılmasına görə inzibati ittihamla Minskdə həbs edilmiş bloqer Roza Babaxanyan (Bella) Belarusdan Ermənistana aparılıb. Bu barədə "Çiçəklənən Ermənistan" partiyasının lideri, işadamı Qaqik Tsarukyanın mətbuat katibi İveta Tonoyan məlumat verib.

Onun həbsi barədə məlumat fevralın 15-də yayılıb. Bloqer Aleksandr Lapşin bildirib ki, o, Cinayət Məcəlləsinin beş maddəsi ilə təqsirləndirilir: nifrətin qızışdırılması, müharibə təbliğatı, adam öldürmə və ya sağlamlığa zərər vurma hədəsi, dövlət məmuruna böhtan atma və təhqir etmə. Lapşin onun Azərbaycan hakimiyyətinə təhvil verilə biləcəyini bildirib.

Ermənistanın Belarusdakı səfirliyindən "Mediazona"ya bildirilib ki, Lapşinin məlumatı həqiqətəuyğun deyil.

"Reform" yazır ki, bloqer Babaxanyan Belarusa məxsus "EW-301PJ" nömrəli hökumət biznes təyyarəsi ilə gətirilib. Bu təyyarədən yüksəkvəzifəli məmurlar, eləcə də Lukaşenkonun oğulları - Viktor və Dmitri istifadə edir. Nəşrin yazdığına görə, onun azad olunması üçün öz əlaqələrini işə salan Tsarukyan Lukaşenko ilə yaxın əlaqələrə malikdir.

R.Babaxanyan son 27 ildə Belarusda yaşayıb. "Vyasna"nın məlumatına görə, onun Ermənistan və Belarus vətəndaşlığı var. O, bloqunda Azərbaycan hakimiyyətini tənqid edib.

"Amerikanın səsi" radiosunun müxbir akkreditasiyası ləğv edilib. Bu barədə yerli mediaya Azərbaycan Xarici İşlər Nazirliyinin (XİN) mətbuat katibi Ayxan Hacızadə məlumat verib.

Onun vurğulamasına görə, "Rossiya Segodnya"nın (Sputnik) Azərbaycandakı nümayəndəliyi də ləğv edilib.

A.Hacızadə bildirib ki, sözügedən qurum yalnız bir müxbir vasitəsilə akkreditasiyadan keçə bilər.

XİN sözçüsünün açıqlamasına sözügedən media orqanlarindan, hələlik, münasibət almaq mümkün olmayıb.

"Amerikanın səsi" radiosunun Bakıda iki müxbiri var.

20 fevral

'BBC Azərbaycanca' fəaliyyətini 'könülsüz' dayandırır.

Azərbaycan hökuməti "BBC News Azərbaycanca"nın Bakıda fəaliyyətinin dayandırılmasına göstəriş verib.

BBC-nin bu gün, fevralın 20-də yaydığı bəyanatında vurğulanır ki, Azərbaycan Xarici İşlər Nazirliyindən (XİN) şifahi göstəriş aldıqdan sonra ölkədə ofisini bağlamaqla bağlı "könülsüz" qərar qəbul edib.

Media qurumu qeyd edib ki, hökumətin tələbi şifahi şəkildə çatdırılıb, onlar Azərbaycan hökumətindən yazılı heç nə almayıblar və bir sıra kanallar vasitəsilə məsələyə aydınlıq gətirməyə çalışıblar.

BBC-dən bildirilib ki, Bakıdakı jurnalist komandası işini dayandırsa da, Azərbaycan dilində xəbər verməyə davam edəcək.

+++

Böyük Britaniyanın Azərbaycandakı səfiri Ferqüs Old BBC-nin Bakıdakı ofisinin bağlanması ilə bağlı təəssüfünü ifadə edib.

"30 ildən artıq xidmətdən sonra BBC Azərbaycanca ofisinin bağlanması təkcə onların hər həftə artan 1 milyon nəfərlik auditoriyası üçün kədərli bir gün deyil. Müstəqil və peşəkar media cəhalət və dezinformasiyaya qarşı əsas müdafiə vasitəsidir", - Britaniya səfiri X səhifəsində yazıb.

XİN-dən reaksiya

Azərbaycan Xarici İşlər Nazirliyi (XİN) BBC-nin açıqlamasını qəbuledilməz sayır. Nazirlik bildirir ki, məsələnin "siyasiləşdirilməsi", "təhrif olunması" təəssüf doğurur və qəbuledilməzdir.

Məlumata görə, BBC-nin Azərbaycandakı nümayəndəliyinin bağlanması ilə bağlı qərar fevralın 13-də XİN tərəfindən BBC-nin nümayəndələri ilə görüşdə rəsmi şəkildə çatdırılıb, BBC-nin Azərbaycanda nümayəndəlik qismində fəaliyyət göstərməsi üçün hüquqi əsas olmadığı bildirilib.

"Nümayəndəliyin bağlanması qərarının BBC yayım şirkətinin ölkəmizdə müxbir fəaliyyətinə aidiyyəti yoxdur və bir nəfər müxbir üçün akkreditasiya verilməsi nəzərdə tutulub. Oxşar qərarlar bəzi digər xarici media qurumları ilə bağlı da verilib", - nazirliyin sözçüsü Ayxan Hacızadə deyib.

Ötən həftə Azərbaycanda hökumətə yaxın mediada "BBC Azərbaycanca"nın fəaliyyətinin məhdudlaşdırılmasına dair xəbərlər yayılmışdı. Xəbərlərdə bu, "BBC Azərbaycanca" əməkdaşlarının sayının bir nəfərə endirilməsi tələbi ilə izah olunub. Hökumətə yaxın mediada eyni tələbin "Sputnik Azərbaycan" (Rusiyanin media orqanı) qarşısında da qaldırıldığı iddia edilmişdi.

+++

Fransanın Azərbaycandakı səfiri Ann Buayon: " BBC-nin Azərbaycan dilində xidmət göstərməsi Azərbaycan xalqına və mədəniyyətinə hörmət və marağın göstəricisi idi. Bu, həqiqətən kədərlidir. Fransa BBC-yə nə borclu olduğunu bilir".

BBC-nin Azərbaycan dilində xidməti 1994-cü ildən bəri öncə radio dalğalarında, daha sonra onlayn fəaliyyət göstərib.

Azərbaycan hökumətinin FM dalğalarında xarici radioların yayımını dayandırmaq qərarından sonra 2011-ci ildən etibarən "BBC Azərbaycanca" radio yayımlarını durdurub.

Bundan sonra "BBC Azərbaycanca" onlayn fəaliyyətini genişləndirmişdi.

Xatırlatma

Bütün bunlardan öncə, hələ 2009-cu ildə Azərbaycan hökuməti AzadlıqRadiosunun FM tezliyindəki yayımını dayandırmışdı. 2014-cü ildə isə AzadlıqRadiosunun Bakı bürosunda reyd keçirərək onu bağlayıblar. 2017-18-ci illərdə də Azərbaycanda "İnformasiya, informasiyalaşdırma və informasiyanın mühafizəsi haqqında" Qanuna və İnzibati Xətalar Məcəlləsinə informasiyaların yayılması ilə bağlı dəyişikliklər edilib. Həmin dəyişikliklərdən sonra, bir sıra media orqanları kimi, azadlıq.org saytına da Azərbaycandan giriş məhdudlaşdırılıb. Yerli məhkəmələr bunu qanunvericiliyə dəyişikliklər ilə əsaslandırıblar. Amma ötən il Avropa İnsan Hüquqları Məhkəməsi bunu Avropa Konvensiyasının 10-cu (İfadə azadlığı) maddəsində nəzərdə tutulmuş hüququn pozuntusu sayıb.

Bakının Sabunçu rayonunda iki gündə 15 nəfərin spirtdən zəhərlənərək öldüyü bildirilir.

Bu barədə bu gün, fevralın 24-də Baş Prokurorluğun mətbuat xidməti məlumat yayıb.

Məlumatda bildirilir ki, fevralın 22-i və 23-də Sabunçu rayonunda ümumilikdə 15 nəfərin ölməsi faktı ilə bağlı Cinayət Məcəlləsinin 314.3-cü (iki və daha çox şəxsin ölümünə səbəb olan səhlənkarlıq) maddəsi ilə cinayət işi başlanaraq ibtidai istintaq aparılır: "Həyata keçirilmiş ilkin tədbirlərlə həmin şəxslərin qəbul etdikləri etil (texniki) spirtindən zəhərlənməsi nəticəsində ölmələri müəyyən edilib".

Vurğulanır ki, məhkəmə tibb eksperti və kriminalistin iştirakı ilə hadisə yerlərinə, meyitlərə baxış keçirilib: "İş üçün əhəmiyyət kəsb edən maddi sübutlar, o cümlədən daxilə qəbul edilməsi qadağan olunan tərkibində 75 və 95% spirtə malik gigiyenik vasitənin boş şüşələri, qida qalıqları götürülüb...".

Məsələ ilə bağlı zərərçəkmiş şəxslərin yaxınları ilə isə danışmaq mümkün olmayıb.

Azərbaycan Xalq Cəbhəsi Partiyasının (AXCP) Xətai rayon şöbəsinin üzvü Əkrəm Şabinin fevralın 21-də polisin qanuni əmrinə tabe olmamaq maddəsi ilə 30 sutkalıq inzibati qaydada həbs edildiyi bildirilir.

Bu partiyanın sədri Əli Kərimlinin vurğulamasına görə, Ə.Şabi son üç ayda inzibati qaydada həbs olunmuş 11-ci AXCP fəalıdır. Partiya ittihamı siyasi sayır.

Hələlik, AXCP-nin açıqlamasına Daxili İşlər Nazirliyi (DİN) və başqa rəsmi qurumlardan münasibət almaq mümkün olmayıb.

Xatırlatma

Hazırda müxalifətdə olan AXCP-nin 12 üzvü uzunmüddətli həbsdədir. Onlar müxtəlif ittihamlarla üzləşsələr də, partiya onların hamısının siyasi sifarişlə həbs edildiyini açıqlayıb. Bəzi yerli hüquq-müdafiə təşkilatlarının hazırladıqları siyahıya görə, hazırda Azərbaycan həbsxanalarında 350 civarında çox siyasi məhbus var. Azərbaycan rəsmiləri isə ölkədə siyasi məhbus olması ilə bağlı deyilənləri qəbul etmirlər. Onlar vurğulayırlar ki, siyasi məhbus siyahısında yer alan şəxslər sırf törətdikləri əmələ görə mühakimə ediliblər.

Rusiyanın Ukraynaya qarşı başlatdığı genişmiqyaslı işğal müharibəsinin üçüncü ildönümündə Kiyev rəhbərliyi Ukraynanın mineral ehtiyatları ilə bağlı ABŞ-nin təkliflərini dəyərləndirir.

Fevralın 23-də Ukrayna prezidenti Volodimir Zelenski bildirib ki, bu məsələ ilə bağlı ABŞ ilə aparılan danışıqlar "irəliləyir".

Lakin razılaşmanın detalları hələ də dəqiqləşdirilməlidir. Zelenski mümkün maneəyə işarə edərək sazişin bağlanması üçün Vaşinqtondan təhlükəsizlik zəmanətlərinin tələb oluna biləcəyini bildirib.

Başqa bir yüksəkvəzifəli ukraynalı siyasətçi bildirib ki, ildönümünün anım tədbirləri keçirilərkən işçi qrup yaradılacaq.

Ukrayna parlamentinin spikeri Ruslan Stefançuk isə mətbuata açıqlamasında deyib ki, bu qrup fevralın 24-dən Vaşinqtonun təklif etdiyi razılaşma mətninin üzərində işləməyə başlayacaq. O əlavə edib ki, Ukrayna imza atmaq müqabilində konkret təhlükəsizlik zəmanətləri almaq istəyir.

ABŞ prezidenti Donald Tramp isə fevralın 22-də bildirib ki, Rusiyanın genişmiqyaslı işğalına qarşı Ukraynanın müdafiəsinə kömək məqsədilə ABŞ-nin göndərdiyi milyardlarla dollar geri qaytarmalıdır.

"Mən istəyirəm ki, biz qoyduğumuz bütün pullar qarşılığında nəsə əldə edək. Nadir metallar və neft – əldə edə biləcəyimiz hər şeyi istəyirik", – Tramp Mühafizəkar Siyasi Fəaliyyət Konfransında (CPAC) bildirib. "Mən ya bu pulları geri qaytarmağa, ya da təminat altına almağa çalışıram".

Tramp sazişin əldə oluna biləcəyini düşündüyünü söyləyib.

Trampın Rusiya və Ukrayna üzrə xüsusi nümayəndəsi Kit Kelloq ötən həftənin əvvəlində Kiyevə səfər edərək Ukrayna prezidenti Zelenski ilə görüşüb və görüşdən sonra Ukrayna prezidentinin ABŞ ilə saziş imzalamağın "həyati əhəmiyyət" daşıdığını anladığını bildirib.

Təklif olunan razılaşmaya görə, ABŞ-yə Kiyevə verilən yardımı kompensasiya etmək üçün Ukraynanın nadir torpaq mineralları üzərində hüquqlar veriləcək. Zelenskinin ilkin müqaviləni imzalamaqdan çəkindiyi bildirilir, lakin fevralın 22-də adları açıqlanmayan Ukrayna rəsmilərinə istinadən yayılan xəbərlərə görə, o, indi yenilənmiş versiyanı nəzərdən keçirir.

BMT İnkişaf Proqramının (BMTİP) fevralın 20-də yaydığı hesabatına görə, Suriyada 14 illik münaqişədən sonra iqtisadi, sosial və inkişaf sahələrində irəliləyişin əldə olunması yarım əsr tələb edəcək.

Hesabatda xəbərdarlıq edilir ki, hazırkı artım tempi ilə Suriya iqtisadiyyatı 2080-ci ilə qədər münaqişədən əvvəlki ÜDM səviyyəsini bərpa edə bilməyəcək. Belə ki, son beş ildə orta illik iqtisadi artım 1.3 faiz olub və bu sürət davam edərsə, münaqişədən əvvəlki ÜDM səviyyəsinə qayıtmaq üçün 55 il tələb olunacaq.

BMTİP xatırladır ki, 2010-cu ildə Suriyanın ÜDM-i 62 milyard ABŞ dolları olub, lakin münaqişə nəticəsində bu göstərici yarıdan çox azalıb və ölkə bu illər ərzində təxminən 800 milyard dollar itirib.

"Təcili humanitar yardımdan əlavə, Suriyanın bərpası uzunmüddətli investisiya tələb edir", - BMTİP-nin administratoru Axim Ştayner bildirib.

Hesabata görə, Suriya daxilində 7.2 milyondan çox insan məcburi köçkün vəziyyətindədir, digər 6 milyon insan isə qaçqın kimi xaricdə yaşayır. Bu insanlar birlikdə ölkə əhalisinin yarısından çoxunu təşkil edir.

Sənəddə münaqişənin digər təsirləri arasında yoxsulluğun artması faktı da yer alır. BMTİP bildirir ki, münaqişədən əvvəl Suriyada yoxsulluq 33 faiz idisə, bu gün 90 faizə yüksəlib. Bu gün hər 10 suriyalıdan 9-u yoxsulluq səviyyəsində yaşayır və hər 4 nəfərdən biri işsizdir.

Xatırlatma

Suriyada müharibə 2011-ci ilin martında prezident Bəşər Əl-Əsəd əleyhinə etirazlar nəticəsində başlayıb. Əsəd rejimi 2024-cü ilin dekabrında devrilib.

BMTİP bildirib ki, müharibə dövründə təxminən 618 min nəfər həlak olub. Təxminən 113 min insan itkin düşüb və onların taleyi hələ də məlum deyil.

ABŞ dövlət katibi Marko Rubio bildirib ki, prezident Donald Tramp ilə Rusiya prezidenti Vladimir Putin arasında mümkün görüş Ukraynadakı müharibənin dayandırılması istiqamətində irəliləyişdən asılıdır. Dövlət katibi bunu fevralın 20-də amerikalı jurnalist Ketrin Herriclə X platformasında yayımlanan müsahibəsində deyib.

O əlavə edib ki, belə görüşlər adətən hər hansı bir nəticə əldə olunmadan və ya müəyyən irəliləyiş qeydə alınmadan keçirilmir.

Ər-Riyad danışıqlarında Moskva və Vaşinqton Rusiyanın 2022-ci ilin fevralında Ukraynaya hücumu ilə başlayan müharibənin dayandırılması üçün danışıqlar aparacaq qruplar yaratmaq barədə razılığa gəliblər.

Həm Putin, həm də Tramp sammit keçirmək istədiklərini bildiriblər.

"Düşünürəm ki, bu görüşün nə zaman baş tutacağı, əsasən, Ukraynadakı müharibənin dayandırılması istiqamətində irəliləyiş əldə edib-etməməyimizdən asılı olacaq. Əgər belə bir irəliləyişə nail olsaq və həmin sammit razılaşmanı rəsmiləşdirərsə, o zaman hər kəs prezident Trampın sülhməramlı olduğunu vurğulamalıdır", –o bildirib.

ABŞ prezidenti D.Tramp müharibəni tez bir zamanda bitirmək üçün razılaşma əldə etməyə çalışır. Lakin Ukrayna və Avropa hökumətləri onun taktikasından narahatdır. Onlar Moskvayla Vaşinqtonun Ukrayna və Avropanın təhlükəsizlik maraqlarını nəzərə almayan bir razılaşmaya gələcəklərindən ehtiyatlanırlar.

Ermənistanın baş naziri Nikol Paşinyan hesab edir ki, ölkənin yeni konstitusiyaya ehtiyacı var.

O, bu barədə fevralın 19-da telemüraciəti zamanı bildirib.

Baş nazir yeni konstitusiyanın qəbulunun strateji məqsədinin erməniləri "dövlətsiz xalq" statusundan çıxararaq dövlətçilik fəlsəfəsinə sahib bir millətə çevirmək olduğunu bildirib.

Paşinyanın sözlərinə görə, yeni konstitusiyanın ümumxalq səsverməsi yolu ilə qəbul edilməsi vacibdir, çünki "əvvəlki bütün konstitusiya referendumları, ən azı, ictimai rəydə ciddi legitimlik çatışmazlığından əziyyət çəkirdi".

Ədliyyə naziri istinadın çıxarılacağını istisna etmir

Yanvarda Ermənistanın ədliyyə naziri parlament seçkilərinə qədər yeni konstitusiyanın mətninin hazırlanacağını bildirib.

Ədliyyə naziri Surbuhi Qalyan Konstitusiyanın yeni mətninin preambulasından Müstəqillik Bəyannaməsinə istinadın çıxarılacağını istisna etməyib. Baxmayaraq ki, ölkənin Konstitusiya Məhkəməsi delimitasiya normalarının konstitusiyaya uyğunluğu məsələsinə baxarkən qeyd edib ki, Əsas Qanunun preambulası, habelə 1-ci, 3-cü və 203-cü maddələr dəyişməz müddəalardır.

"Hələlik bu məsələ ilə bağlı yekun qərarımız yoxdur. Amma bu ifadənin mətndə olub-olmamasından asılı olmayaraq real həyatımızda heç nə dəyişməyəcək", - nazir bildirib.

Ermənistan müxalifəti iddia edir ki, baş nazir N.Paşinyan rəsmi Bakının tələbini təmin etmək üçün Konstitusiyanı dəyişdirmək qərarına gəlib. Müxalifətin bəzi deputatları vətəndaşları yeni konstitusiyanı boykota çağırıblar.

"Bu qondarma konstitusiyanı boykot etmək lazımdır: boykot et, get, əleyhinə səs ver, amma Əliyevin tələbi keçməməlidir", - müxalifət deputatı Artur Xaçatryan deyib.

Konstitusiyanın dəyişdirilməsi məsələsi Bakının tələbindən sonra Ermənistan hökumətinin gündəliyinə daxil olub.

Azərbaycan Ermənistan Konstitusiyasının preambulasında bu ölkənin Müstəqillik Bəyannaməsinə istinadı problemli hesab edir, çünki bəyannamədə Qarabağın Ermənistanla birləşməsi qeyd olunur. Ötən il Ermənistan Konstitusiya Məhkəməsi Müstəqillik Bəyannaməsi ilə Konstitusiyanın məzmununun eyni olmadığı barədə qərar qəbul edib. Lakin rəsmi Bakı tələbini davam etdirib və bunu sülh razılaşması üçün şərtlərdən biri adlandırıb.

Xatırlatma

Ötən əsrin 90-cı illərinin əvvəllərində Qarabağ münaqişəsi Azərbaycan və Ermənistan arasında toqquşmalar doğurmuş, Azərbaycanın Qarabağ bölgəsi və ətrafındakı 7 rayon işğal edilmişdi.

2020-ci il 44 günlük müharibə və 2023-cü ilin sentyabrında Qarabağdakı əməliyyatlardan sonra Azərbaycan ərazi bütövlüyünü bərpa edib.

Tərəflər arasında 44 günlük müharibədən sonra həm Avropa İttifaqının və həm də Rusiyanın vasitəçiliyi ilə ayrılıqda aktiv sülh danışıqları aparılsa da, hələlik, yekun nəticə əldə etmək mümkün olmayıb. Bununla belə, həm Bakı, həm də Yerevan sülh sazişini imzalamaq niyyətində səmimi olduqlarını və artıq müqavilənin böyük hissəsinin razılaşdırıldığını deyirlər. Üstəlik, iki ölkə arasında son illər sərhəd məsələləri ilə bağlı birbaşa danışıqlar aparılır. Bu məsələdə də bir xeyli irəliləyiş əldə edildiyi vurğulanır.

Bu gün, fevralın 20-də Azərbaycan xarici işlər naziri Ceyhun Bayramov Ukrayna xarici işlər nazirinin müavini Oleksandr Mişenkonu qəbul edib.

Azərbaycan Xarici İşlər Nazirliyinin ( XİN) məlumatına görə, görüşdə iki ölkə arasında mövcud əməkdaşlıq gündəliyinin aktual məsələləri, habelə regiondakı vəziyyət haqqında müzakirələr aparılıb.

"Tərəflər dövlətlərin suverenliyi, ərazi bütövlüyü, sərhədlərin toxunulmazlığına dair iki ölkə tərəfindən davamlı şəkildə nümayiş etdirilən mövqenin... vacibliyini vurğulayıblar", - məlumatda əlavə edilib.

XİN habelə bildirir ki, eyni gündə onlar arasında siyasi məsləhətləşmələr olub: "Siyasi məsləhətləşmələrə Azərbaycan tərəfindən nazir müavini Samir Şərifov, Ukrayna tərəfindən isə Oleksandr Mişenko rəhbərlik edib".

Xatırlatma

2022-ci il fevralın 24-də Rusiya Ukraynaya yenidən təcavüzə başlayıb. Doqquz il əvvəl də Rusiya Ukraynanın bir hissəsini-Krımı tutmuşdu. Onda Rusiyaya sanksiyalar tətbiq edilməyə başlanmışdı. Yeni müharibədən sonra Qərb və dünyanın bir sıra ölkələri Rusiyaya sanksiyaları genişləndirib. Amma Azərbaycan bu sanksiyalara qoşulmur. Bununla belə, Ukraynaya humanitar yardım göstərdiyini və onun ərazi bütövlüyünü tanıdığını açıqlayıb.

Başqa tərəfdən, 2022-ci il fevralın 22-də Moskvada "Azərbaycan Respublikası ilə Rusiya Federasiyası arasında müttəfiqlik qarşılıqlı fəaliyyəti haqqında Bəyannamə" də imzalanıb. Bu sənəddə iki ölkə arasında siyasi, iqtisadi və daha bir çox sahələrdə əməkdaşlığın inkişaf etdirilməsindən bəhs olunur.

Hüquq-mühafizə orqanlarının məktublarına və qərarlarına əsasən 57 təşkilatda yoxlamalar aparılıb, 13 milyon 331 min manat artıq, əsassız ödənişlər aşkar edilib.

Bu məlumat Maliyyə Nazirliyinin Dövlət Maliyyə Nəzarəti Xidmətinin 2024-cü il fəaliyyəti ilə bağlı açıqlamasında yer alıb.

Xidmət bildirir ki, yoxlama materialları aidiyyəti üzrə prokurorluq və hüquq-mühafizə orqanlarına göndərilib.

Əlavə edilir ki, ötən il həmçinin iş planına əsasən 38 (ümumilikdə 100) təşkilatda yoxlamalar aparılıb. Vurğulandığına görə, bu yoxlamalarla da 6 milyon 360 min manat artıq və əsassız ödənişlər müəyyən edilib: "5 milyon 146.6 min manat hissəsinin təqsirkar şəxslər tərəfindən dövlət büdcəsinə ödənilməklə, habelə iş və xidmətlərin yerinə yetirilməsi yolu ilə bərpası təmin edilib. Həmin nəzarət obyektlərindən iki təşkilat üzrə aşkar olunmuş 1 milyon 213.5 min manat məbləğində nöqsanlara hüquqi qiymət verilməsi üçün yoxlama materialları Azərbaycan Baş Prokurorluğuna göndərilib".

Habelə bildirilir ki, dövlət büdcəsindən və büdcədənkənar dövlət fondlarından maliyyələşdirilən təşkilatların maliyyə-təsərrüfat fəaliyyətində maliyyə qaydalarının pozulmasına görə 45 vəzifəli şəxsə 40.6 min manat cərimələr tətbiq edilib, həmin cərimələrin dövlət büdcəsinə ödənilməsi təmin edilib.

Məlumatda qurum və vəzifəli şəxslərin adları çəkilmir.

Dövlət Maliyyə Nəzarəti Xidməti bundan əvvəlki illərdə də oxşar açıqlamalarla çıxış edib. Amma müstəqil ekspertlər hesab edirlər ki, dövlət büdcəsindən maliyyələşən qurumlarda maliyyə pozuntuları ilə bağlı adekvat araşdırmalar aparılmır. Onların fikrincə, yoxlama və araşdırmalarda, əsasən, kiçik vəzifəli şəxslər cəzalandırılır, iri korrupsiya halları əhatə edilmir.

Norveç Helsinki Komitəsi 8 Mart Beynəlxalq Qadınlar Günü ərəfəsində humanitar jest olaraq Azərbaycan hökumətini həbsdə olan səkkiz qadın jurnalisti girov əvəzində və ya şərti azadlığa buraxmağa çağırıb.

İnsan haqları təşkilatı bildirib ki, Azərbaycan hökuməti tənqidçilərinə qarşı əsassız və cəza məqsədli cinayət ittihamları irəli sürür, ölkədə insan haqları ilə bağlı böhran vəziyyətində "ön cərgədə dayanan" qadın jurnalistlər bunun ağır bədəlini ödəyiblər: "Azərbaycan səkkiz qadın jurnalisti fəaliyyətinə görə həbs edərək misli görünməmiş bir basqıya imza atılıb. Basqınlar, həbslər və əsassız ittihamlarla keçirilən məhkəmə prosesləri təhlükəli bir norma halına gəlib. Ölkənin müstəqillik tarixində heç vaxt bu qədər qadın jurnalist sərt cəzalandırılmayıb. Azərbaycanda müstəqil jurnalistika, xüsusilə qadınlar üçün heç vaxt asan olmayıb".

Bəyanatda vurğulanır ki, həbsdə olan qadın jurnalistlərin bəzilərinin ciddi sağlamlıq problemləri var və onlar təcili tibbi yardıma ehtiyac duyurlar. "Məhkəmə istintaqı zamanı saxlandıqları şərait səbəbindən həyatları təhlükə altındadır. Təhlükəsiz olmayan həbsxana şəraiti, adekvat tibbi xidmətə çıxışın çətinliyi onların sağlamlığı və rifahı üçün ciddi risklər yaradır. Onların bəziləri ailə üzvlərinə baxan əsas şəxslər, analar, ailənin yeganə qazanc təminatçısıdır və ailə məsuliyyəti daşıyırlar".

"Bu mühüm günün (8 Mart) yaxınlaşması ilə Azərbaycan hökuməti öz hərəkətlərini söylədikləri ilə uyğunlaşdırmaq fürsəti əldə edir... Azərbaycanın beynəlxalq tərəfdaşları da bu fürsəti dəyərləndirərək humanitar əsaslarla onların azadlığa buraxılması üçün səylərini gücləndirməli və Beynəlxalq Qadınlar Gününün həqiqi ruhunu dəstəkləməlidirlər", - Norveç Helsinki Komitəsi bəyanatında bildirilir.

Xatırlatma

Ümumilikdə 2023-cü ilin noyabrından başlayaraq Azərbaycanda qruplar halında 30 civarında jurnalist, ictimai fəal qaçaqmalçılıq ittihamı ilə həbs edilib. Amma onların hamısı ittihamla razılaşmır, bunu peşə fəaliyyətləri və siyasi sifariş ilə izah edirlər. Sonradan onlardan bir çoxunun ittihamı ağırlaşdırılıb.

Yerli hüquq-müdafiə təşkilatlarının hazırladıqları siyahılara görə, hazırda Azərbaycan həbsxanalarında 300-dən çox siyasi məhbus var. Rəsmilər isə, bir qayda olaraq, vurğulayırlar ki, ölkədə heç kim sırf peşə fəaliyyəti ilə bağlı, siyasi əsaslar ilə həbs edilmir. Onların deməsinə görə, həmin siyahılarda yer alanlar sırf törətdikləri əmələ görə məsuliyyətə cəlb ediliblər.

Amma beynəlxalq insan haqları qurumları da hökuməti haqsız tutulanları azad etməyə çağırır.